Dit verandert er voor de omgevingsvergunning

De Omgevingswet probeert zoveel mogelijk algemene regels op te stellen. Dit in plaats van het maken van vergunningplichtige activiteiten. Onder de Omgevingswet wordt de vergunning niet meer automatisch verleend als de beslistermijn voorbij is.

Algemene regels en vergunningplichtige activiteiten

De wetgever heeft op rijksniveau voor zoveel mogelijk activiteiten algemene regels gemaakt. Daardoor heeft de initiatiefnemer van een activiteit niet meer altijd toestemming nodig. Dit beperkt de lastendruk.

Een vergunning is alleen verplicht als:

• dit nodig is vanwege een internationaalrechtelijke verplichting
• algemene regels niet voldoende zijn om belangen af te wegen

Als onderdeel van het omgevingsplan gaat ook een aantal vergunningenstelsels uit lokale verordeningen op in de omgevingsvergunning. Denk hierbij aan de huidige kapvergunning.

Reguliere procedure is hoofdregel

De hoofdregel is dat de reguliere procedure van titel 4.1 van de Algemene wet bestuursrecht wordt gevolgd (artikel 16.62, Omgevingswet). In bijzondere gevallen geldt de uitgebreide procedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht. Lees meer over het toepassen van de reguliere en uitgebreide procedure.

Criterium onlosmakelijkheid vervallen

Het criterium uit de Wabo dat de aanvrager onlosmakelijk verbonden toestemmingen in 1 aanvraag moet aanvragen, bestaat niet meer. Wel is er in een enkel geval nog een plicht om een omgevingsvergunning voor een milieubelastende activiteit en een omgevingsvergunning voor een wateractiviteit gelijktijdig aan te vragen. Zie artikel 5.7, lid 4, Omgevingswet.

De aanvrager mag dus zelf kiezen welke aanvragen hij in welke volgorde indient. Het bevoegd gezag is daarbij verplicht de initiatiefnemer te laten weten welke vergunningen er nog meer nodig zijn (artikel 3:20, Algemene wet bestuursrecht). Dit voor zover dat door het bevoegd gezag in te schatten is. Het is een zogenaamde inspanningsverplichting.

‘Lex silencio positivo’ wordt afgeschaft

Onder de huidige wetgeving wordt de vergunning automatisch verleend als de beslistermijn voorbij is. Dit heet lex silencio positivo. Dit uitgangspunt staat in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). In de Omgevingswet komt dit niet terug.

Toedeling van functies

Toepassing van de lex silencio positivo zou problemen opleveren, als het gaat om de toedeling van functies aan locaties door het Rijk en de provincie vanwege nationale en provinciale belangen.

Deze toedeling vindt zoveel mogelijk plaats in het omgevingsplan om de burger inzicht te geven. Dergelijke belangen bij de fysieke leefomgeving kunnen schade ondervinden door een van rechtswege verleende omgevingsvergunning.

Maatwerk boven standaardvoorschriften

Daarnaast heeft het afschaffen van de lex silencio positivo gevolgen voor een reguliere procedure. Er zijn namelijk nog meer vergunningen onder de reguliere procedure gebracht en die vragen een samenhangende benadering. De lex silencio positivo past niet goed bij de ruimere afwegingsruimte van bestuursorganen. Bij de beoordeling van vergunningaanvragen is daarom maatwerk nodig. Het bevoegd gezag zal aan omgevingsvergunningen nauwelijks meer standaardvoorschriften verbinden.

Dwangsom en beroep bij niet op tijd beslissen

Soms is de beslistermijn verstreken, maar is nog geen besluit genomen. Dat heeft enkele gevolgen. Eén daarvan is dat het bevoegd gezag een dwangsom moet betalen aan de aanvrager. Dat staat in paragraaf 4.1.3.2 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Deze dwangsomregeling geldt in zowel de reguliere procedure als in alle gevallen in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht.

Vanaf het moment dat de dwangsom gaat lopen, kan men ook direct beroep instellen bij de rechtbank. Het is niet nodig om eerst bezwaar te maken. Als de rechter het beroep gegrond verklaart, dan moet het bevoegd gezag binnen 2 weken alsnog beslissen.